In 1991 en 1992 woonde ik in de East Village in New York. Het appartement was op de 12^e verdieping. Het keek uit op Alphabet City, toen nog min of meer een no go area van de stad. Hoe verder je de wijk inliep, hoe ruiger het werd. Het was een van de wijken, die bijna in de heroïne en andere hard drugs verzoop. Meer dan geregeld waren schoten en sirenes te horen.

Wat me bevreemde, was dat je dicht naast zo’n gebied wonen kon zonder echt last van de junkies te hebben. Ieder bleef min of meer in zijn territorium.

Ik herinner me op een dag een dame mijn kant op te zien lopen, die er in de verte zeer appetijtelijk uitzag. Ik keek naar haar en zij naar mij. Maar met elke stap dat ze dichterbij kwam, werd ze meer en meer een lijk. Toen onze wegen elkaar kruisten, vroeg ze of ik een beurt krijgen wilde. Voor maar 10 dollar.

Ook was er die ochtend waarop ik op de hoek bij huis een pistool te koop aangeboden kreeg.

Ik verhuisde terug naar Amsterdam. Wat me bijbleef was het uitzicht uit het appartement in Manhattan. ’s Avonds lichtten veel ramen als kleine aquaria op. Gevuld met mensen, die zich voor een habbekrats enige uren in het paradijs waanden.

In Amsterdam schilderde ik vaak met gouache op opgespannen papier. Op een dag was er een lange reep papier over. Dat was het ideale formaat voor een liggend naakt. Nu de titel nog… Allereerst deed dit werk me denken aan 'Het lichaam van Christus in het graf' van Hans Holbein de Jonge (zie hieronder). 

Maar het werd, denkend aan Armando, een in Nederland redelijk bekende kunstenaar; ‘Schuldig Landschap’. De titel van Armando's werken refereren aan een Tweede Wereld Oorlog.

'Schuldig Landschap', Armando.

'Schuldig Landschap', Bert van Zelm, 1993.

Bij mij bestaat nogal de neiging tot het maken van series. Er volgde een tweede, maar om dat nu ‘Schuldig Landschap bis’ te noemen… 

Het idee waar deze gouache over ging kwam als vanzelf denkend aan de kleine aquaria in de East Village. Het was alsof ik een junkie in zijn apartement geschilderd had. De eerste ‘Fallen Angel’ was geland.

Wat doen mensen die heroïne hun aderen injagen… Ze nemen een korte afslag richting paradijs, het lot in eigen hand nemend. Dat lukt voor korte tijd. Daarna is de prijs die je betalen moet voor de boel te slim af willen zijn, dat je leven een hel wordt. Je wordt een 'Gevallen Engel'.

De ene engel na engel donderde de hemel uit.

De maten: overwegend 45 x 133 cm.

In dezelfde tijd was ik ook gefascineerd door vlinders. Het zijn net fragmenten gewichtloze kleur en schittering. Gevallen Engelen en vlinders… Beiden zijn bedriegers, schone schijn waarachter zich niets bevindt. 

Bij de lijstenmaker ontstond het idee op ze ‘op een bedje’, dus zwevend, in te lijsten. De lijst zag er als een sarcofaag of vlinderdoos uit. Doordat de gouache los van de achtergrond zweefde versterkte dat het idee van een vlinder.

De eerste maal dat ik een serie presenteerde was bij galerie Langenberg in 1995.

Galerie Langenberg (Amsterdam, 1995).

Het geheel deed ook denken aan de kerkhoven in Zuid Europa, waar men in rijen naast en boven elkaar ligt.

39 zijn uit de hemel gevallen. Hier een paar:

Om ze allen te zien in een video, klik op het grijze woord video.

Ik heb vervolgens ook 'Gevallen Engelen' in olieverf op doek gemaakt. Maat 50 x 180 cm. Dit is het eerste exemplaar.

‘Fallen Angel 001’ in olieverf op doek. Privé collectie, Oostenrijk.

Maar zoals het met alles gaat; op een gegeven moment is het op.

De laatste 'Fallen Angel' heb ik in 2008 gemaakt. De laatste exemplaren moesten al jaren de competitie met de stieren en stierengevechten aangaan, begonnen in 2001.

Natuurlijk bestaat de mogelijkheid dat ik het thema weer oppak.

Ik heb nog een doek van die maat staan en heb eenzelfde maat verticaal gebruikt voor de ‘Spagnolita’ (privé collectie, Barcelona), een horizontaal stierendoek (privé collectie, Amsterdam), en twee waterlelie doeken (privé collectie, Amsterdam en privé collectie, Utrecht).

Barcelona, september 2016.

P.S.: het is 2017 en ik heb een nieuwe 'Fallen Angel' geschilderd.